• Matka Boska Saletyńska
  • Michał Stankiewicz
  • 1898 rok
  • Malarstwo ludowe
  • olej na płótnie
  • 84
  • 76,5 cm x 60,0 cm

Matka Boska Saletyńska

Michał Stankiewicz, 1898 rok, Leżajsk, warsztat leżajski

Obraz przedstawia scenę objawienia Matki Boskiej Saletyńskiej. Obraz jest malowany według jednego wzorca ukazując Matkę Bożą z La Salette w trzech fazach objawienia. Z prawej strony smutna Matka Boża ukazuje się dwojgu pastuszkom. Centralna postać Matki Bożej symbolizuje orędzie przekazane ludziom. W lewej górnej części obrazu ukazane jest zniknięcie Matki Bożej w obecności modlących się pastuszków. Obraz jest podpisany:
„Cudowne Obwjawienie M. M. P. w gminie Salette w R. 1740 Francyi”.
W prawym dolnym rogu znajdujemy sygnaturę i datę: M. Stankiewicz 1898.”.
Jest to bardzo rzadki przykład obrazu sygnowanego w malarstwie ludowym. Zwracają uwagę nieścisłości w stosunku do pierwszych wizerunków: Matka Boża patrzy na lewą stronę, data objawienia na podpisie jest o ponad 100 lat wcześniejsza, brak łez Matki Bożej i krucyfiksu z młotkiem i obcęgami. Obraz Stankiewicza z 1898 roku pokazuje, że na przełomie wieków nadal musiało istnieć zapotrzebowanie na obrazy saletyńskie.

Obraz związany jest z objawieniem Matki Boskiej w 1846 r. w La Salette we francuskich Alpach. Najstarszy znany polski obraz pochodzi z roku 1849 z Czańca koło Kęt. Obrazy ludowe Matki Bożej Saletyńskiej występują jedynie na terenie Polski południowej, a najliczniej w Galicji, dotkniętej w tym czasie klęską głodu i zarazy. Obrazy Matki Bożej Saletyńskiej jako jedyne spośród polskich ludowych i cechowych obrazów religijnych nie powstały w wyniku skopiowania istniejącego wizerunku czy obrazka dewocyjnego. Są one wynikiem naszej rodzimej plastycznej interpretacji treści objawienia, która dotarła do Polski już rok po objawieniu w La Salette.

Michał Stankiewicz należał do wielopokoleniowej rodziny malarzy. Chronologicznie najstarszym z rodu Stankiewiczów był Jakub Stankiewicz, malarz i garncarz. Najbardziej znanym malarzem z rodziny Stankiewiczów był Franciszek Ksawery (syn Jakuba) występujący również jako Xawery (Xawer). Żył w latach 1825-1878 i zasłynął jako bardzo sprawny drzeworytnik podpisujący się na niektórych drzeworytach „K.S.”. O wspomnianym Michale Stankiewiczu niestety niewiele wiadomo poza tym, że był wymieniony pośród malarzy leżajskich.
Więcej o rodzinie Stankiewiczów można poczytać w artykule znajdującym się pod adresem:
https://www.creareaude.pl/malarze-lezajscy-rodzina-stankiewiczow-postscriptum/