• Arma Christi
  • Autor nieznany
  • II połowa XIX wieku
  • Malarstwo ludowe
  • olej na płótnie
  • 114
  • 58,5 cm x 44,5 cm

Arma Christi

Autor nieznany, II połowa XIX wieku,

Arma Christi, czyli narzędzia Męki Pańskiej potęgowały ekspresję wyobrażenia Męki Pańskiej. Symbole Męki Pańskiej obecne były w sztuce od czasów gotyku, stąd jak wiele innych wzorców ikonograficznych przenikały do sztuki ludowej. I właśnie sztuka ludowa, rozmiłowana w formach dosłownych i często brutalnych, z największą drobiazgowością wylicza wszystko, co da się powiązać z bólem fizycznym i psychicznym, jakiego doświadczyć musiał Jezus.

Na obrazie przedstawione są w sposób niechronologiczny przedmioty, które nawiązują do kolejnych etapów Męki Pańskiej. Centralne miejsce zajmuje krzyż wraz z ukrzyżowanym Jezusem. Do wydarzeń z Ogrodu Oliwnego nawiązują: pochodnia, z którą ludzie arcykapłana poszukiwali w Getsemani Chrystusa oraz miecz z odciętym przez św. Piotra uchem Malchosa. Kogut stojący na krzyżu to symbol zaparcia się św. Piotra, zaś dzban z wodą przywołuje postać Piłata i sąd nad Jezusem. Rękawica nawiązuje do policzkowania Jezusa podczas przesłuchiwań. Kamienny słup i bicz z wiązką zakończonych haczykami rzemieni to znaki kary ubiczowania. Korona cierniowa to wspomnienie publicznej hańby, na jaką wystawiono Jezusa, natomiast chusta św. Weroniki przywołuje wydarzenia z drogi na Golgotę. Gwoździe, młotek, krzyż z tabliczką INRI („titulus”), trzcina, nasączona octem gąbka i kości do gry wiążą się z ostatnimi cierpieniami i wydarzeniami przed śmiercią Jezusa. Historię cierpienia domykają włócznia i serce oraz drabina i obcęgi odnoszące się do sylwetek św. Longina z Cezarei Kapadockiej i Józefa z Arymatei, którzy pomogli w pochówku Jezusa. Na obrazie jest również przedstawiona czaszka będąca symbolem Golgoty i pierwszego człowieka – Adama. U podnóża krzyża leży czerwony płaszcz Jezusa, o który żołnierze rzymscy rzucali losy. Ostatnim symbolem obecnym na obrazie jest kielich będący symbolem przelanej krwi i nawiązujący do Ostatniej Wieczerzy.
Łącznie można wyliczyć ponad 30 atrybutów i symboli umieszczanych na tego typu obrazach, przy czym ich rozmieszczenie lub pominięcie niektórych zależało jedynie od inwencji twórczej artysty. Wspólną cechą było natomiast to, że na jednym obrazie można było przedstawić w postaci symboli ostatni dzień życia Jezusa a nawet wydarzenia po Jego śmierci na krzyżu.