• Chorągiew procesyjna. Ukoronowanie Najświętszej Maryi Panny
  • Autor nieznany
  • XVIII/XIX wiek
  • Malarstwo ludowe
  • olej na płótnie
  • 101B
  • 50 cm x 33,5 cm

Chorągiew procesyjna. Ukoronowanie Najświętszej Maryi Panny

Autor nieznany, XVIII/XIX wiek, warsztat łemkowski

Obraz był w przeszłości chorągwią procesyjną, stąd jego dwustronny charakter. Przedstawia Trójcę Świętą i Ukoronowanie Najświętszej Maryi Panny. Malarski temat Ukoronowania Najświętszej Maryi Panny był bardzo popularny już we włoskim malarstwie XIV i XV wieku. Na Zachodzie za najstarszy wizerunek ukoronowanej Maryi uchodzi mozaika w bazylice S. Maria in Trastevere, datowana na ok. 1140 r. W kolejnych wiekach ikonografia Koronacji Maryi na Królową nieba i ziemi przechodziła liczne zmiany by w połowie XV wieku pojawiły się kompozycje, na których Maryja jest koronowana przez Trójcę Świętą. Obrazy El Greco, Velasqueza czy Rubensa ustanawiają nowy barokowy kanon, w którym zwrócona do widza Maryja klęczy lub stoi, zaś za Nią symetrycznie koronę nakładają Osoby Trójcy Świętej. Z takim właśnie układem ikonograficznym mamy do czynienia w przypadku dzisiejszej chorągwi procesyjnej. Chorągiew ta pochodzi z południowo wschodnich kresów Polski, podobnie jak inne prezentowane chorągwie. Na obrazie trzy Osoby Boskie wspólnie i jednocześnie nakładają koronę Maryi stojącej z rękoma złożonymi do modlitwy. Postać Matki Bożej jest pomniejszona w stosunku do Jezusa i Boga Ojca.

Symbolika koronacji jest bogata i ciekawa. Maryja jako Królowa nieba i ziemi została uwieńczona w Królestwie Bożym trzema koronami: pierwszą koroną władzy przez Boga Ojca Przedwiecznego jako wybrana Córka; drugą koroną mądrości  przez Boga Syna jako najukochańsza Matka; trzecią koroną miłości przez Boga Ducha Świętego jako najczystsza Oblubienica. Te trzy korony symbolizują, że Maryja ubogacona troistą koroną mocy, mądrości i miłości, stała się przekazicielką tych darów w stosunku do wiernych.

Powszechność wiary w to, że Maryja jest Królową nieba i ziemi znajdowało odzwierciedlenie w wierze i sztuce od wieków. Jednak dopiero w XX wieku wspomnienie Maryi Królowej zostało wprowadzone przez papieża Piusa XII w 1954 roku w setną rocznicę ogłoszenia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu. Od tego czasu 22 sierpnia Kościół czci Matkę Bożą jako Królową.