• Matka Boska Ostrobramska
  • Autor nieznany
  • przełom XIX i XX wieku
  • Malarstwo ludowe
  • olej na tkaninie, tkany i wyszywany
  • 108
  • 75,0 cm x 53,0 cm

Matka Boska Ostrobramska

Autor nieznany, przełom XIX i XX wieku, warsztat nieznany

Obraz prezentuje wizerunek Matki Bożej Ostrobramskiej. Od strony ikonograficznej jest to typowe przedstawienie Matki Boskiej Ostrobramskiej. Sukienka tkana i namalowana jest w sposób dowolny, zgodnie z inwencją artysty. Niezachowane zostało podobieństwo do oryginału a jedynie odwzorowano roślinny charakter ornamentów. Liczba gwiazd wokół Matki Bożej jest również różna od oryginału (osiem zamiast dwunastu). Bardzo oryginalna i niespotykana jest technika wykonania obrazu. Twarz i ręce malowane są klasycznie farbą olejną, pozostała część jest misternie tkana i wyszywana. Korony są wyszywane grubszą nicią co daje efekt trójwymiarowości. Z uwagi na technikę i podłoże obraz został umieszczony za szybą. Być może kiedyś był częścią chorągwi procesyjnej.

Oryginalny obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej został namalowany w stylu manierystycznym na podstawie obrazów miedziorytniczych w latach 1620 – 1630. Początkowo jako dyptyk wraz z Wizerunkiem Chrystusa Salvatora Mundi obrazy zdobiły Bramę Miednicką (Ostrą Bramę). Matka Boża skierowana była w stronę miasta, wizerunek Zbawiciela Świata na zewnątrz murów. Obecnie obraz znajduje się w kaplicy ostrobramskiej w Wilnie na Litwie. Obraz jest jednym z niewielu wizerunków maryjnych koronowanych podwójnie, dwoma koronami.

Od połowy XIX wieku kult Matki Boskiej Ostrobramskiej zaczął nabierać charakteru ogólnokrajowego i niepodległościowego. W czasach zaborów i powstań wizerunek Matki Ostrobramskiej stanowił symbol polskości i niepodległości. Apogeum tego kultu przypadło na dwudziestolecie międzywojenne, kiedy to 2 lipca 1927 roku, miała miejsce powtórna koronacja obrazu. Była to już uroczystość na skalę państwową z udziałem marszałka Piłsudskiego, prezydenta Mościckiego i najwyższych hierarchów kościelnych. Specjalnie wykonano dwie złote korony będące kopiami oryginalnych, które zostały uroczyście poświęcone przez papieża Piusa XI. W obliczu drugiej wojny światowej korony zostały prawdopodobnie schowane, a po wojnie nie udało się już ich odnaleźć do dnia dzisiejszego. Po wojnie na obraz wróciły „stare” korony z XVIII w. Taki stan rzeczy utrzymywał się do 18 listopada 2018 roku, kiedy nastąpiła zamiana mniejszej korony na kolejną złotą wierną kopię, pobłogosławioną przez papieża Franciszka podczas wizyty na Litwie. Autorem nowej korony jest Eimantas Ludavičius. Zdjęta miedziana korona będzie przechowywana w skarbcu w Ostrej Bramie.

Obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej jest jednym z najważniejszych symboli chrześcijaństwa w Polsce i na Litwie.