• Chrystus Nazareński Wykupiony
  • Autor nieznany
  • II połowa XIX wieku
  • Malarstwo ludowe
  • olej na desce, „wysadzany”
  • 56
  • 50,0 cm x 34,0 cm

Chrystus Nazareński Wykupiony

Autor nieznany, II połowa XIX wieku, warsztat nieznany

Obraz jest XIX wiecznym dokładnym odwzorowaniem wizerunku Chrystusa Nazareńskiego Wykupionego. Dodatkowo w obrazie występują motywy Chrystusa Eucharystycznego, reprezentowane przez wijące się pędy winorośli i owoców winogrona. Obraz wykonano techniką „wysadzania”. Była to technika, w której na wcześniej malowane fragmenty obrazu (w tym wypadku: twarz, ręce, stopy Jezusa i tło) nakładano masą glinkowo – pokostową. Tak nałożoną masę odpowiednio kształtowano, wyciskano ornamenty i formowano zdobienia.

W 1193 roku powstał Zakon Trójcy Najświętszej zwany Trynitarzami. Głównym zadaniem zakonu założonego w dobie wypraw krzyżowych było uwalnianie i wykupywanie wiernych z rąk muzułmanów. Kilkaset lat później do mauretańskiej niewoli trafili chrześcijanie oraz liczne wizerunki święte, wśród nich drewniana figura Chrystusa. Figura Chrystusa była okaleczana, wleczona ulicami i profanowana przez Maurów. Trynitarze zaproponowali w 1682 roku wykup chrześcijan, oraz zniszczonej figury. Według legendy z XVIII wieku, figura miała być wykupiona za ilość złota, odpowiadającą wadze rzeźby. W cudowny sposób po złożeniu posągu na szali wystarczyła do przeważenia tylko jedna moneta. Odtąd figura Chrystusa ozdobiona szkaplerzem zwana Chrystusem Nazareńskim Wykupionym jest symbolem trynitarzy i do dziś znajduje się w Madrycie (Chrystus z Medinaceli). W 1685 r. na podstawie prośby króla Jana III Sobieskiego – papież Innocenty XI zezwolił na powstanie Zakonu Trynitarzy na ziemiach Rzeczypospolitej. Zakon w późniejszych latach został rozlokowany na wschodnich rubieżach Rzeczypospolitej, a w 1727 roku oficjalnie zatwierdzono Polską Prowincję św. Joachima. U schyłku epoki przedrozbiorowej do prowincji należało ok. 30 klasztorów, rezydencji i kolegiów trynitarskich, głównie na wschodnich rubieżach Rzeczypospolitej. W 1772 r. konwenty mieściły się we Lwowie, Beresteczku, Brahiłowie, Krotoszynie, Łucku, Orszy, Stanisławowie, Teofilpolu, Tomaszowie Lubelskim, Trynopolu i Wilnie. Wraz z nimi już w latach 90-tych XVII w. pojawiały się wizerunki Jezusa Nazareńskiego Wykupionego. Stąd popularność tego typu obrazów na ziemiach polskich.