Niniejsze opracowanie jest próbą przybliżenia i usystematyzowania literatury poświęconej św. Jackowi Odrowążowi. Nie będę się starał podać pełnej chronologii, dzielić publikacje na te w języku polskim i obcym. Jest to moja subiektywna lista publikacji, które przeczytałem, bądź uważam za istotne aby o nich wspomnieć. Można powiedzieć, że jest to swego rodzaju zapis mojej podróży przez […]
Obchodzona w 2007 roku 750 rocznica śmierci św. Jacka Odrowąża była impulsem do przybliżenia współczesnym jednego z naszych pierwszych świętych. Przy tej okazji odbyły się konferencje poświęcone Jackowi Odrowążowi oraz ukazały się liczne książki o tej postaci. Z radością przyjęliśmy opracowania, artykuły czy współcześnie wydany najstarszy dokument o świętym Jacku autorstwa ojca Stanisława Lektora z […]
Inspiracją do napisania tego artykułu była chęć przybliżenia czytelnikom niezwykłego cyklu obrazów św. Jacka Odrowąża, który pierwotnie znajdował się w kościele San Giovanni in Canale w Piacenzie we Włoszech. Z informacją o tym cyklu zetknąłem się w dwóch źródłach. Pierwszym z nich był artykuł Roberto Fusco w tłumaczeniu ks. Arkadiusza Wuwera, który został opublikowany w […]
Biografie św. Wincentego Ferreriusza możemy podzielić na prace wczesne oraz powstałe po Soborze Trydenckim. Co do zasady, biografie świętych powstałe przed soborem często mają charakter apokryficzny i legendarny. Brak jest w nich rygoru weryfikacji faktów historycznych. Tym niemniej nawet najwcześniejsze publikacje poświęcone postaci św. Wincentego starają się być wierne prawdzie historycznej, choć nie zawsze autorzy […]
W niniejszym opracowaniu przybliżę historię najdłuższej debaty teologicznej pomiędzy katolikami a Żydami. Przeszła ona do historii jako debata w Tortosie od miejsca, w którym się toczyła. W kontekście tej debaty pokażę jaką rolę odegrał w niej św. Wincenty Ferreriusz i omówię dzieło „Tractatus novus et valde compendiosus contra perfidiam Iudaeorum”, które niedokładnie tłumaczone jest jako […]
Badania nad ikonografią „Cudu w Morelli” w malarstwie zachodnim i polskim skłoniły mnie do poszukiwań opisu cudu w polskiej literaturze. Naturalnym, ale i uproszczonym założeniem było stwierdzenie, że malarze w I Rzeczypospolitej mogli inspirować się opisem cudu w języku polskim. W interesującym nas okresie były co najmniej trzy publikacje w języku polskim z dokładnym opisem […]
Standardem wśród znanych sanktuariów i miejsc kultu są druki ulotne i obrazki święte promujące dane miejsce i kult wśród wiernych i pielgrzymów. Nasze najsłynniejsze sanktuarium na Jasnej Górze było rytowane już od XVI wieku i zasięg tych obrazów wykraczał daleko poza granice Rzeczypospolitej. Mniejsze lokalne ośrodki zwykle mogły sobie pozwolić na zamówienie mniejszej ilości takich […]
W opracowaniu dotyczącym ikonografii cudu wskrzeszenia poćwiartowanego dziecka w malarstwie zachodnim i ameryki łacińskiej pokazałem, że temat ten był bardzo popularny i obecny w malarstwie od okresu schyłku gotyku aż do późnego baroku [1]. Zaprezentowałem odmienne stylistycznie obrazy pokazujące w różnym ujęciu ten niezwykły cud jakiego dokonał św. Wincenty Ferreriusz. W poniższym opracowaniu skupię się […]
Analizując życie i działalność św. Wincentego Ferreriusza (ok. 1350 – 1419), nie sposób pominąć opisów cudów jakie dokonał za życia oraz tych jakie stały się za jego wstawiennictwem po jego śmierci. Cuda te zostały zbadane i opisane w procesie kanonizacyjnym, a w kolejnych wiekach były elementem opracowań dotyczących świętego. Wiele z tych cudów zostało również […]
W XVIII wieku superior zakonu jezuitów z Piekar Śląskich, o. Jerzy Bellman powiedział: „Nie pędzel tu mocen, ni praca człowieka, ni drzewo, ni płótno, jeno Duch Boży, który sobie to miejsce i ten lud upodobał”. Zdanie to może służyć za motto do dalszych rozważań na temat licznych kopii obrazu Matki Boskiej Piekarskiej. Mnogość kopii cudownego wizerunku […]
Zapraszam do zapoznania się z ciekawą historią sanktuarium Matki Bożej Skępskiej oraz ludowym kultem, który objawia się od końca XVIII wieku do dziś w twórczości ludowych rzeźbiarzy tworzących kopie cudownej figury. Źródłem inspiracji będzie niezwykle rzadki olejny obraz Marki Boskiej Skępskiej. Historia sanktuarium w Skępem i cudownej figury Matki Bożej Na Ziemi Dobrzyńskiej w miejscowości […]
W niniejszym opracowaniu zaprezentuję rzadki przykład ludowego wizerunku Chrystusa Bielańskiego oraz przybliżę mało znaną historię rodziny Flaszów z Hecznarowic, specjalizującą się między innymi w malowaniu tych wizerunków. Porównując obraz, o którym nie wiemy co dokładnie przedstawia, kiedy i przez kogo został namalowany i jaka była jego proweniencja, z tym samym dziełem sztuki ale o […]
W poniższym opracowaniu przybliżę historię poznańskich bambrów oraz zaprezentuję ich unikalny folklor na przykładzie dwóch obrazów bamberskich. Obrazy te jak i inne prezentowane pamiątki były własnością bamberskiej rodziny Pflaum ze wsi Wilda koło Poznania. Historia polskich bambrów Niespełna 50 lat po „potopie szwedzkim” w latach 1700 – 1721 wybuchła „wielka wojna północna” pomiędzy Danią, Rosją, […]
Celem niniejszego opracowania jest wskazanie w jaki sposób ludowe i cechowe wizerunki Matki Boskiej Dzikowskiej ewoluowały, zmieniały się treści obrazu oraz ich znaczenie i odbiór wśród nabywców na przestrzeni wieków. Mam nadzieję, że pozwoli to zrozumieć złożoną symbolikę obrazu i to w jaki sposób określone elementy oryginalnego obrazu zmieniały się z czasem. Zważywszy na to, […]
Oryginał czyli włoska figura „Madonny di Canneto di Settefrati” W miejscowości Settefrati w włoskiej prowincji Frosione (region Lacio), na terenie Parku Narodowego Abruzji znajduje się sanktuarium Matki Boskiej z Canneto (Basilica pontificia minore di Maria Santissima di Canneto). Jest to bardzo stare sanktuarium, którego dzieje sięgają według potwierdzonych dokumentów co najmniej XIII wieku. Najstarszy dokument […]
Cechowe i ludowe malarstwo religijne XIX wieku było często tworzone taśmowo, powszechną praktyką było kopiowanie wzorów, bez jakiegokolwiek ograniczenia czy ochrony praw autorskich, które znamy obecnie. Obrazy o tematyce religijnej w zdecydowane większości nie były podpisywane przez autorów. W centrach pielgrzymkowych takich jak Jasna Góra istniały co prawda cechy skupiające malarzy, którzy starali się utrzymać […]
W 2020 roku zaprezentowałem w oddzielnym opracowaniu historię rodu Stankiewiczów – malarzy leżajskich oraz omówiłem specyfikę przedstawień Matki Bożej Saletyńskiej na podstawie jedynego znanego obrazu autorstwa Michała Stankiewicza z 1898 roku. Kolejne lata przyniosły dodatkowe odkrycia dotyczące twórczości Michała Stankiewicza, stąd niniejsze opracowanie, uwzględniające najnowszy stan wiedzy w tym temacie. Malarze leżajscy Cudowny obraz Matki […]
Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie ludowych interpretacji obrazów Chrystusa Salvatora Mundi. Dodatkowo poruszę temat fałszerstw w tym segmencie rynku, ze wskazaniem nietypowego dla innych rodzajów sztuki oszustwa, z jakim możemy się spotkać kolekcjonując polskie cechowe i ludowe malarstwo religijne. Wizerunek Chrystusa Salvatora Mundi Chrystus Salvator Mundi to inaczej Zbawiciel Świata. Wizerunek ten pojawił się w […]
W poniższym artykule zaprezentuję bardzo specyficzne stylistycznie malarstwo ludowe, które najprawdopodobniej było inspirowane malarstwem na szkle oraz pochodziło z Podhala. Drugą ciekawą cechą prezentowanych obrazów jest to, że nie wyszły one spod pędzla malarza cechowego. Najprawdopodobniej nie pochodzą ze znanych miejsc pielgrzymkowych, gdzie rozwinęło się malarstwo cechowe, ale są wytworem jakiegoś anonimowego malarza ludowego. Malarstwo […]
Czy malarz może pokazać muzykę? Oglądając obraz „Jazz” Tadeusza Makowskiego mogę stwierdzić, że z pewnością tak i to w sposób wybitny i pozornie niemożliwy do uchwycenia. Obraz ten wręcz pulsuje głośną jazzową muzyką. Nie zmienia to jednak faktu, że zagadnienie jak przedstawić muzykę w malarstwie wydaje się intrygujące i pozornie bardzo trudne. Problem sprowadza się […]